Những năm trước đây, Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số tại các thôn bản vùng sâu, vùng xa, khu vực giáp ranh của xã Thượng Nông vẫn còn khá phức tạp. Trước thực trạng đó, chính quyền địa phương đã nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều biện pháp để đẩy lùi tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Từ sự vào cuộc tích cực của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, các đoàn thể, tổ chức chính trị-xã hội, công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Thượng Nông đang có những chuyển biến rất tích cực.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động nhân dân phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống
Thôn Nà Cào, xã Thượng Nông trước đây là nơi diễn ra nhiều cuộc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, cả thôn có 50 hộ dân, thì tất cả đều là người dân tộc Mông, trong đó hộ nghèo chiếm đến gần 100%. Nơi đây, điều kiện phát triển kinh tế và đời sống của người dân còn gặp rất nhiều khó khăn, giao thông không thuận lợi do địa hình đồi núi chia cách phức tạp, các hộ dân sống rải rác ở các đỉnh đồi, triền đồi. Cuộc sống, sinh hoạt gần như tách biệt với thế giới bên ngoài nên còn nhiều hủ tục. Do bị ảnh hưởng bởi những quan niệm, phong tục lạc hậu của đồng bào truyền qua nhiều thế hệ, nên người dân trong thôn không khuyến khích con em đến trường mà muốn con cái ở nhà lấy vợ, lấy chồng sớm có thêm người làm việc giúp đỡ gia đình. Trong khi, bản thân các em chưa nhận thức đầy đủ, nhiều em có tâm lý muốn nghỉ học sớm để lấy chồng theo phong tục dưới sự sắp đặt của gia đình. Việc phải sớm lo toan cuộc sống gia đình nên kinh tế gặp rất nhiều khó khăn, đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đói nghèo. Những gia đình tảo hôn thường thiếu hiểu biết về cách ứng xử, về kiến thức nuôi dạy con cái, thiếu trách nhiệm, bổn phận làm cha, làm mẹ, nên thường xảy ra mâu thuẫn, rất dễ dẫn đến ly hôn và các hệ lụy khôn lường khác.
Có thể thấy hậu quả của việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là vô cùng lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng dân số, làm suy giảm giống nòi và chất lượng nguồn nhân lực. Phần lớn những bà mẹ trẻ và trẻ em được sinh ra bị ảnh hưởng đến sức khỏe, đến tâm lý do cơ thể chưa phát triển hoàn thiện cả về trí lực và thể lực từ các cặp tảo hôn. Tỷ lệ mắc các bệnh di truyền, dị tật, chậm phát triển, tử vong sơ sinh cao hơn so với những đứa trẻ bình thường khác từ các cặp hôn nhân cận huyết thống.
Trước thực trạng đó, cả hệ thống chính trị xã Thượng Nông đã vào cuộc quyết liệt thực hiện các biện pháp đẩy lùi vấn nạn này. Đặc biệt là giao trách nhiệm người đứng đầu các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể từ xã đến thôn bản phụ trách từng địa bàn cụ thể. Xã đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, lấy công tác tuyên truyền làm trọng tâm, xác định rõ đối tượng cần tập trung tuyên truyền chính là các em học sinh, những người dân thuộc đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa… chú trọng nâng cao hiểu biết của các đối tượng này về sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn. Tuyên truyền bằng nhiều hình thức về những hệ lụy của tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Sự vào cuộc tích cực, đồng bộ của các cấp, các ngành, đoàn thể đang đem lại những tín hiệu tích cực. Đến hết năm 2022, trên địa bàn xã Thượng Nông con số gia đình tảo hôn chỉ có 03 cặp và không còn xảy ra trường hợp kết hôn cận huyết thống. Đặc biệt tại thôn Nà Cào trước đây là điểm nóng của xã thị hiện tại không còn tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Việc đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Thượng Nông đang có những chuyển biến rất tích cực. Tuy nhiên, công tác quản lý, ngăn chặn, phòng tránh tảo hôn và hôn nhân cận huyết là nhiệm vụ còn rất nhiều khó khăn. Sự vào cuộc của các ngành, các cấp là rất cần thiết. Đặc biệt, việc đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong chấp hành Luật Hôn nhân và Gia đình, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu trong hôn nhân cần được triển khai thường xuyên. Qua đó, nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi trong hôn nhân, gia đình, từng bước giảm thiểu và đi đến đẩy lùi nạn tảo hôn, kết hôn cận huyết trong đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện, góp phần nâng cao chất lượng dân số và chất lượng nguồn nhân lực.
Bài, ảnh: Thành Nho
